हुम्ला
बहुउपयोगी फलका रुपमा परिचित हुम्ला जिल्लामा उत्पादन हुने चुली एक महिना ढिलो गरि पाकेको छ । मौसममा आएको परिबर्तनको कारण असार मसान्तभित्र पाकी सक्ने चुली एक महिना ढिलो गरि पाकेको हो । असार अन्तिमसम्म पाक्नु पर्ने चुली ढिलो पाकेको सिमकोट गाउँपालिका का स्थानीयले बताएका छन् ।
पहिले यतिबेला पाकेको चुलीको फलबाट निक्लेको ठाठिला सुकाउने बेला भएको हो । आरु प्रजातिमा पर्ने चुलीको बाहिरी फल खान मिल्ने, सुकुटी बनाउन हुने र जुस पनि बनाउन सकिन्छ । साउन भदौ महिनामा फल भित्रको हड्डी सुकाएर भित्रको गुदी ( मिजुला ) निकाल्ने समय भएपनि अहिले चुली ढिलो पाकेको कारण यी काम सबै ढिलो हुने छ ।
चुलीको भित्र हुने मिजुलाबाट तेल पनि निकालिन्छ । उक्त तेल मालिस तथा कस्मेटिकका सामान उत्पादनमा प्रयोग हुने गर्छ । हुम्लामै चुलीको तेल प्रति लिटर चार सय असी रुपियाँ पर्ने गर्छ । यसरी चुली एक महिना ढिलो पाक्नुको मुख्य कारण मौसममा आएको परिबर्तन भएको स्याउ जोन कार्यक्रममा प्रमुख रामसुरथ पालले बताए ।
पहिले भन्दा हुम्ला जिल्लामा गर्मी बढेकै कारण चुली ढिलो पाकेको हुन सक्ने उनले बताए । यसअघि चुली खेतबारी तथा बनमा आफै उम्रने भएपनि चुलीबाट फाईदा लिन थालेपछि किसानहरु खेतीका रुपमा चुलीका बिरुवा लगाउन थालेका छन् ।