०७ पौष २०८१, आइतबार
राज शाही बुधबार, चैत्र २९, २०७९ मा प्रकाशित
ढुंगैढुंगाको फुक्का गारो, बीचबीचमा काठ, अनि कमेरो माटोलाई पिटेर बनाइएका बलिया छतसहितका दुई धारे मौलिक घरहरु लोप हुँदै गएका छन् । हुम्ला जिल्लामा विकासले फट्को मार्दै गए पछि हुम्लीको पहिचान दिने घरहरु लोप हुँदै गएका हुन । भुइँतलामा पशु–चौपाया, पहिलो तलामा आवास अनि छतमा विभिन्न सामानको स्टोर गरी राखिने पाँड भएका घरहरु अहिले विस्तापित हुँदै गएका छन् ।
गाईबस्तु बाँध्ने भुइँतला, गोठ, बीचको तलालाई घर र माथिल्लो तलालाई पाँड भन्ने चलन हुम्ला जिल्लामा रहेको छ । पाण माथि काठ हालेर बनाइएकोलाइ नारे पनि भन्ने गरिन्छ । घर निर्माणको मौलिक शैली हुम्लाको सदरमुकाम सिमकोट देखि जिल्लाको ग्रामीण जीवनको फरक विशेषताका रूपमा हुन । तर, अब बिस्तारै पुराना शैलीका बासहरू बन्ने क्रम घट्दा पाका पुस्ताले चिन्ता गर्न थालेका छन् । पुराना शैलीका घर बनाउन सिपालु सिकर्मी–डकर्मीका नयाँ पुस्ता सीप हस्तान्तरण हुन नसक्दा पनि घरका स्वरूपमा प्रभाव परेको छ । मौलिक सीप पुस्तान्तरण हुन नसक्दा शैली फेरिँदै जान थालेको बताइएको छ ।
पुराना शैलीका घर बनाउने मिस्त्री सजिलै पाउन गाह्रो छ । ‘हाम्रा गाउँघर पुग्ने नौला मान्छेलाई लोभ्याउने भनेका हाम्रा यी घरका बनोटको शैली हुन् । तर अहिले त टिन, इँटा र सिमेन्टको प्रयोग हुन थाल्यो,’, ‘सरकारले बेलैमा संरक्षणका योजना नबनाउने हो भने पुराना घरहरूको निसाना मात्रै बाँकी रहलान् जस्तो लाग्छ ।’ मौलिकको साटो नयाँ शैली अपनाउँदा केखर्च भन्दा पनि छिटो हुने भएकाले पुराना पाराका घर बनाउने क्रम घटेको पाइएको छ । ‘मौलिक शैलीका घरहरूको संरक्षण गरेर पर्यटकीय आकर्षणलाई कायम राख्ने तर्फ लाग्नु पर्ने पाका पुस्ताले बताएका छन् ।
पुर्व मुख्य मन्त्री जिवनबहादुर शाहीद्धारा नव निर्मित शिवको मुर्ति उद्धघाटन
पुर्व मुख्य मन्त्री जीवनबहादुर शाहीलाई अदालतले सफाई दिएसंगै हुम्ला जिल्ला भर दिपावली
वाइडबडी भ्रष्टाचार मुद्दामा पूर्व पर्यटनमन्त्री शाहीले पाए सफाइ
