हुम्ला
नेपालको संविधानको धारा १६९ अनुसार मुख्यमन्त्रीको पद चारवटा अवस्थामा रिक्त हुन्छ । निजले प्रदेश प्रमुख समक्ष राजीनामा दिएमा, धारा १८८ बमोजिम विश्वासको प्रस्ताव पारित हुन नसकेमा वा निजविरुद्धको अविश्वास प्रस्ताव पारित भएमा, निज प्रदेशसभाको सदस्य नरहेमा र निजको मृत्यु भएमा मुख्यमन्त्री पद रिक्त हुन्छ ।
संसदीय दलका नेताबाट हट्दैमा मुख्यमन्त्री पदमुक्त हुन सक्दैन। बहुमत प्राप्त दलले संसदीय दलका नेता बदलेको अवस्थामा प्रदेश प्रमुखले बहालवाला मुख्यमन्त्रीलाई ‘संसद्बारा बहुमतसिद्ध गर’ भन्न सक्छन् । ‘मुख्यमन्त्रीको पद संसदीय दलले खोस्न सक्दैन, संसद्ले मात्र हटाउन वा राख्न सक्छ, ‘यसका लागि मुख्यमन्त्रीले संसदबाट पुनः विश्वासको मत लिनुपर्ने अवस्था आउन सक्छ ।
संविधानको धारा १६८ (१) मा मुख्यमन्त्री नियुक्त हुने व्यवस्था उल्लेख छ । उक्त दफामा प्रदेश प्रमुखले बहुमत प्राप्त दलको संसदीय दलको नेतालाई मुख्यमन्त्री नियुक्त गर्न सक्ने भनिएको छ । ‘मुख्यमन्त्री हटाउने नै हो भने संसद्मा अविश्वासको प्रस्ताव दर्ता गरेर त्यसलाई पुष्टि गर्नुपर्ने हुन्छ।
संसदीय दलमा बहुमत गुमाएको र राजीनामा नदिएको अवस्थामा बरु उनी कामचलाउ मुख्यमन्त्री रहन्छन् ।’ संसदीय दलको नेताबाट हटाएर दलले नयाँ नेता चुनेको अवस्था र मुख्यमन्त्रीले पदबाट राजीनामा नदिएको अवस्थामा यसको निरूपण संसद्ले गर्नुपर्ने हुन सक्छ ।